rén zhī chū xìng běn shàn x ìng xiāng jìn x í xi āng yuǎn
人之初, 性本善。性相近, 习相远。 g ǒu b ú ji ào x ìng nǎi qi ān ji ào zhī d ào gu ì y ǐ zhu ān
苟不教, 性乃迁。教之道, 贵以专。 x ī m âng m ǔ z ã l ín ch ǔ
昔孟母, 择邻处。子不学
d îu yān shān y ǒu y ì f āng
窦燕山, 有义方。教五子
y ǎng b ú ji ào f ù zh ī gu î
养不教, 父之过。教不严
z ǐ b ù xu ã f ēi su ǒ y í
子不学, 非所宜。幼不学
yù bù zhuó bù chéng qì
玉不琢, 不成器。人不学
wéi r ãn z ǐ f āng shào shí
为人子, 方少时。亲师友
xi āng jiǔ l íng n ãng wēn x í
香九龄, 能温席。孝于亲
z ǐ b ù xu ã du àn j ī zh ù , 断机杼。 ji ào wǔ z ǐ m íng j ù y áng , 名俱扬。 jiào bù yán shī zhī duò , 师之惰。 y îu b ù xu ã l ǎo h ã w ãi , 老何为。 rén bù xué bù zhī yì , 不知义。 q īn sh ī y ǒu x í l ǐ y í , 习礼仪。 xi ào yú q īn su ǒ d āng zh í , 所当执。
1
róng sì suì néng ràng lí t ì y ú zh ǎng y í xi ān zh ī
融四岁, 能让梨。弟于长, 宜先知。 sh ǒu xiào t ì c ì ji àn w ãn zh ī m ǒu sh ù sh í m ǒu w ãn
首孝悌, 次见闻。知某数, 识某文。 y ī ãr sh í sh í ãr b ǎi b ǎi ãr qi ān qi ān ãr w àn
一而十, 十而百。百而千, 千而万。 sān cái zhě tiān dì rén sān guāng zhě rì yuè xīng
三才者, 天地人。三光者, 日月星。 sān gāng zhě jūn chén yì f ù z ǐ q īn f ū f ù sh ùn
三纲者, 君臣义。父子亲, 夫妇顺。 y uē chūn xià yuē qiū dōng c ǐ s ì sh í y ùn b ù qi ïng
曰春夏, 曰秋冬。此四时, 运不穷。 yuē nán běi yuē xī dōng c ǐ s ì f āng y ìng hū zh ōng
曰南北, 曰西东。此四方, 应乎中。 yu ē shu ǐ hu ǒ m ù j īn t ǔ c ǐ w ǔ x íng b ěn hū sh ù
曰水火, 木金土。此五行, 本乎数。 yu ē r ãn y ì l ǐ zh ì x ìn c ǐ w ǔ ch áng b ù r ïng w ěn
曰仁义, 礼智信。此五常, 不容紊。 d ào liáng shū m ài sh ǔ j ì c ǐ li ù g ǔ r ãn suǒ sh í
稻粱菽, 麦黍稷。此六谷, 人所食。 2
m ǎ ni ú y áng j ī qu ǎn sh ǐ c ǐ li ù ch ù r ãn su ǒ s ì
马牛羊, 鸡犬豕。此六畜, 人所饲。 yu ē x ǐ n ù yu ē āi j ù ài wù yù qī qíng jù
曰喜怒, 曰哀惧。爱恶欲, 七情具。 p áo t ǔ g ã m ù sh í j īn
匏土革, 木石金。丝与竹
g āo zēng zǔ f ù ãr sh ēn
高曾祖, 父而身。身而子
z ì z ǐ s ūn zh ì xu án zēng
自子孙, 至玄曾。乃九族
f ù z ǐ ēn f ū f ù c ïng
父子恩, 夫妇从。兄则友
zh ǎng yîu x ù y ǒu y ǔ p ãng
长幼序, 友与朋。君则敬
c ǐ sh í y ì r ãn suǒ t ïng
此十义, 人所同。凡训蒙
xi áng xùn gǔ m íng j ù d îu
详训诂, 明句读。为学者
xi ǎo xuã zh ōng zh ì s ì sh ū
小学终, 至四书。论语者
s ī y ǔ zh ú n ǎi b ā y īn , 乃八音。 sh ēn ãr z ǐ z ǐ ãr s ūn , 子而孙。 n ǎi ji ǔ z ú r ãn zh ī l ún , 人之伦。xi ōng zã y ǒu d ì z ã g ōng , 弟则恭。 jūn zé jìng chén zé zhōng , 臣则忠。 f án xùn mãng x ū ji ǎng jiū , 须讲究。 w ãi xuã zh ě b ì y ǒu ch ū , 必有初。 l ún yǔ zh ě âr sh í pi ān , 二十篇。 3
q ún d ì z ǐ j ì sh àn yán m âng zǐ zh ě q ī pi ān zhǐ
群弟子, 记善言。孟子者, 七篇止。 ji ǎng d ào dã shu ō r ãn y ì zu î zh ōng yōng z ǐ s ī b ǐ
讲道德, 说仁义。作中庸, 子思笔。 zhōng bù piān yōng bú yì
中不偏, 庸不易。作大学
z ì xi ū q í zh ì p íng zh ì
自修齐, 至平治。孝经通
r ú li ù j īng sh ǐ k ě d ú
如六经, 始可读。诗书易
h ào li ù j īng d āng jiǎng qiū
号六经, 当讲求。有连山
y ǒu zh ōu yì s ān y ì xi áng
有周易, 三易详。有典谟
y ǒu shì m ìng sh ū zh ī ào
有誓命, 书之奥。我周公
zh ù li ù gu ān c ún zh ì t ǐ
著六官, 存治体。大小戴
sh ù sh âng yán l ǐ yu â b âi
述圣言, 礼乐备。曰国风
zu î t à xu ã n ǎi z ēng z ǐ , 乃曾子。 xi ào j īng tōng s ì sh ū sh ú , 四书熟。 sh ī sh ū y ì l ǐ ch ūn qi ū , 礼春秋。 y ǒu lián shān y ǒu gu ī c áng , 有归藏。 y ǒu di ǎn mï y ǒu xùn g ào , 有训诰。 w ǒ zh ōu gōng zu î zh ōu l ǐ , 作周礼。 d à xi ǎo dài zh ù l ǐ j ì , 注礼记。 yu ē gu ï f ēng yu ē y ǎ s îng , 曰雅颂。 4
h ào s ì sh ī d āng fěng yǒng shī jì wáng chūn qiū zuò
号四诗, 当讽咏。诗既亡, 春秋作。 y ù b āo biǎn bi ã sh àn â s ān zhuàn zhě y ǒu gōng yáng
寓褒贬, 别善恶。三传者, 有公羊。 y ǒu zuǒ sh ì y ǒu g ǔ li áng j īng j ì m íng f āng dú z ǐ
有左氏, 有谷梁。经既明, 方读子。 cuō qí yào jì qí shì w ǔ z ǐ zh ě y ǒu xún yáng
撮其要, 记其事。五子者, 有荀扬。 w ãn zhōng zǐ j í l ǎo zhuāng j īng z ǐ t ōng d ú zh ū sh ǐ
文中子, 及老庄。经子通, 读诸史。 k ǎo sh ì x ì zh ī zh ōng shǐ zì xī nóng zhì huáng dì
考世系, 知终始。自羲农, 至黄帝。 hào sān huáng jū shàng shì t áng yǒu y ú h ào âr d ì
号三皇, 居上世。唐有虞, 号二帝。 xiāng yī xùn chēng shèng shì xi à y ǒu yǔ sh āng yǒu tāng
相揖逊, 称盛世。夏有禹, 商有汤。 zh ōu wãn wǔ ch ēng sān wáng xi à chu án zǐ ji ā ti ān xià
周文武, 称三王。夏传子, 家天下。 s ì b ǎi z ǎi qi ān xià sh â tāng fá xià guó hào shāng
四百载, 迁夏社。汤伐夏, 国号商。 5
li ù b ǎi z ǎi zh ì zh îu wáng zh ōu wǔ w áng sh ǐ zh ū zh îu
六百载, 至纣亡。周武王, 始诛纣。 b ā b ǎi z ǎi zu ì ch áng jiǔ zhōu zhé dōng wáng gāng zhuì
八百载, 最长久。周辙东, 王纲坠。 chěng gān gē shàng yóu shuì
逞干戈, 尚游说。始春秋
w ǔ b à qi áng q ī xi ïng chū
五霸强, 七雄出。嬴秦氏
chu án âr shì ch ǔ h àn zhēng
传二世, 楚汉争。高祖兴
zh ì xi ào píng w áng mǎng cuàn
至孝平, 王莽篡。光武兴
s ì b ǎi nián zh ōng yú xi àn
四百年, 终于献。魏蜀吴
h ào sān gu ï q ì li ǎng jìn
号三国, 迄两晋。宋齐继
wéi nán cháo dū jīn líng
为南朝, 都金陵。北元魏
y ǔ w ãn zhōu y ǔ g āo q í
宇文周, 与高齐。迨至隋
sh ǐch ūn qiū zh ōng zhàn guï , 终战国。 y íng qín shì sh ǐ ji ān bìng , 始兼并。 g āo z ǔ x īng h àn yâ ji àn , 汉业建。 gu āng wǔ x īng w ãi dōng hàn , 为东汉。 w âi sh ǔ w ú zh ēng hàn dǐng , 争汉鼎。 s îng qí jì liáng chén chéng , 梁陈承。 běi yuán wèi fēn dōng xi , 分东西。 d ài zh ì su í y ì t ǔ y ǔ , 一土宇。 6
b ú z ài chuán sh ī t ǒng x ù t áng gāo z ǔ q ǐ y ì sh ī
不再传, 失统绪。唐高祖, 起义师。 chú suí luàn chuàng guó jī âr sh í chu án s ān bǎi zǎi
除隋乱, 创国基。二十传, 三百载。 li áng miâ zh ī gu ï n ǎi g ǎi
梁灭之, 国乃改。梁唐晋
ch ēng wǔ d ài ji ē y ǒu y ïu
称五代, 皆有由。炎宋兴
shí bā chuán nán běi hùn
十八传, 南北混。辽与金
dài miè liáo sòng yóu cún
迨灭辽, 宋犹存。至元兴
y ǒu sîng shì y ì t ïng miâ
有宋世, 一同灭。并中国
m íng tài zǔ ji ǔ q īn sh ī
明太祖, 久亲师。传建文
qi ān běi jīng y ǒng l â s ì
迁北京, 永乐嗣。迨崇祯
q īng t ài z ǔ y īng jǐng mìng
清太祖, 膺景命。靖四方
liáng táng jìn jí hàn zhōu , 及汉周。 yán sòng xīng shòu zhōu shàn , 受周禅。 li áo y ǔ j īn d ì h ào fēn , 帝号纷。 zhì yuán xīng jīn xù xiē , 金绪歇。 bìng zhōng guó jiān róng dí , 兼戎狄。 chuán jiàn wén fāng sì sì , 方四祀。 dài chóng zhēn méi shān shì , 煤山逝。 jìng sì fāng kè dà dìng , 克大定。 7
zh ì xu ān tǒng n ǎi dà t ïng shí èr shì qīng zuò zhōng
至宣统, 乃大同。十二世, 清祚终。 d ú sh ǐ zh ě k ǎo sh í l ù t ōng gǔ j īn ru î q īn mù
读史者, 考实录。通古今, 若亲目。 k ǒu ãr sîng x īn ãr wãi
口而诵, 心而维。朝于斯
xī zhòng ní shī xiàng tuó
昔仲尼, 师项橐。古圣贤
zh ào zhōng lìng d ú l ǔ l ún
赵中令, 读鲁论。彼既仕
p ī p ú bi ān xi āo zhú ji ǎn
披蒲编, 削竹简。彼无书
t ïu xuán liáng zhu ī c ì g ǔ
头悬梁, 锥刺股。彼不教
rú náng yíng rú yìng xuě
如囊萤, 如映雪。家虽贫
r ú f ù x īn r ú gu à ji ǎo
如负薪, 如挂角。身虽劳
s ū l ǎo quán âr sh í q ī
苏老泉, 二十七。始发奋
cháo yú sī xī yú sī , 夕于斯。 g ǔ sh âng xián sh àng qín xuã , 尚勤学。 b ǐ j ì sh ì xu ã qi ě q ín , 学且勤。 b ǐ w ú sh ū qi ě zh ī mi ǎn , 且知勉。 b ǐ b ú ji ào z ì q ín k ǔ , 自勤苦。 jiā suī pín xué bú chuò , 学不辍。 sh ēn suī l áo y ïu k ǔ zhu ï , 犹苦卓。 sh ǐ f ā f ân d ú sh ū j í , 读书籍。 8
b ǐ j ì l ǎo y ïu hu ǐ ch í ěr xiǎo shēng y í z ǎo s ī
彼既老, 犹悔迟。尔小生, 宜早思。 ruò liáng hào bā shí èr duì dà tíng kuí duō shì
若梁灏, 八十二。对大廷, 魁多士。
b ǐ j ì ch ãng zhîng chēng yì
彼既成, 众称异。尔小生
y íng bā su ì n ãng yǒng shī
莹八岁, 能咏诗。泌七岁
b ǐ y ǐng w ù r ãn chēng qí
彼颖悟, 人称奇。尔幼学
cài wén jī néng biàn qín
蔡文姬, 能辨琴。谢道韫
b ǐ n ǚ z ǐ qi ě c ōng mǐn
彼女子, 且聪敏。尔男子
táng liú yàn fāng qī suì
唐刘晏, 方七岁。举神童
b ǐ su ī y îu sh ēn yǐ sh ì
彼虽幼, 身已仕。尔幼学
y ǒu w ãi zh ě y ì ru î sh ì
有为者, 亦若是。犬守夜
ěr xi ǎo shēng y í l ì zh ì , 宜立志。 mì qī suì néng fù qí , 能赋棋。 ěr yòu xué dāng xiào zhī , 当效之。 xi â d ào yùn n ãng yǒng yín , 能咏吟。 ěr n án z ǐ d āng zì j ǐng , 当自警。 j ǔ sh ãn tïng zu î zh âng zì , 作正字。 ěr y îu xuã mi ǎn ãr zh ì , 勉而致。 qu ǎn shǒu yâ j ī s ī ch ãn , 鸡司晨。 9
g ǒu b ù xu ã h ã w ãi rãn c án t ǔ s ī f ēng niàng mì
苟不学, 曷为人。蚕吐丝, 蜂酿蜜。 rén bù xué bù rú wù yòu ér xué zhuàng ér xíng
人不学, 不如物。幼而学, 壮而行。 shàng zhì jūn xià zé mín
上致君, 下泽民。扬名声
guāng yú qián yù yú hòu
光于前, 裕于后。人遗子
w ǒ ji ào z ǐ w ãi y ì j īng
我教子, 惟一经。勤有功
ji â zh ī z āi y í mi ǎn l ì
戒之哉 , 宜勉力。
y áng míng shēng xiǎn fù m ǔ , 显父母。 r ãn y í z ǐ j īn mǎn yíng , 金满赢。 q ín yǒu gōng x ì w ú y ì , 戏无益。 10
d ìz ǐɡu ī
弟子规
z ǒn ɡ
x ù
【总 叙】
d ì
z ǐ
ɡu ī
sh ân ɡ
r ãn
x ùn
sh ǒu
xi ào
t ì
c ì
j ǐn
x ìn
弟 子 规 圣 人 训 首 孝 悌 次 谨 信
f àn
ài
zh în ɡ
泛 爱 众 f ù
m ǔ
h ū
父 母 呼 f ù
m ǔ
ji ào
父 母 教 d ōn ɡ
z ã
w ēn
冬 则 温 ch ū
b ì
ɡào
出 必 告 sh ì
su ī
xi ǎo
事 虽 小 w ù
su ī
xi ǎo
物 虽 小 q īn
su ǒ
h ǎo
亲 所 好 sh ēn
y ǒu
sh ān ɡ
身 有 伤 q īn
ài
w ǒ
亲 爱 我 q īn
y ǒu
ɡu î
亲 有 过 ji àn
b ù
r ù
谏 不 入 q īn
y ǒu
j í
亲 有 疾 s àn ɡ
s ān
ni án
丧 三 年 s àn ɡ
j ìn
l ǐ
丧 尽 礼 ãr
q īn
r ãn
y ǒu
y ú
l ì
而 亲 仁 有 余 力 【入r ù则z ãxi 孝ào
】
y īn ɡ
w ù
hu ǎn
f ù
m ǔ
m ìn ɡ
应 勿 缓 父 母 命 x ū
j ìn ɡ
t īn ɡ
f ù
m ǔ
z ã
须 敬 听 父 母 责 xi à
z ã
qing
ch ãn
z ã
x ǐn ɡ
夏 则 凊 晨 则 省 f ǎn
b ì
mi àn
j ū
y ǒu
ch án ɡ
反 必 面 居 有 常 w ù
sh àn
w ãi
ɡǒu
sh àn
w ãi
勿 擅 为 苟 擅 为 w ù
s ī
z àn ɡ
ɡǒu
s ī
z àn ɡ
勿 私 藏 苟 私 藏 l ì
w ãi
j ù
q īn
su ǒ
â
力 为 具 亲 所 恶 y í
q īn
y ōu
d ã
y ǒu
sh ān ɡ
贻 亲 忧 德 有 伤 xi ào
h ã
n án
q īn
z ēn ɡ
w ǒ
孝 何 难 亲 憎 我 ji àn
sh ǐ
ɡân ɡ
y í
w ú
s â
谏 使 更 怡 吾 色 yu â
f ù
ji àn
h ào
q ì
su í
悦 复 谏 号 泣 随 y ào
xi ān
ch án ɡ
zh îu
y â
sh ì
药 先 尝 昼 夜 侍 ch án ɡ
b ēi
y àn
j ū
ch ù
bi àn
常 悲 咽 居 处 变 j ì
j ìn
ch ãn ɡ
sh ì
s ǐ
zh ě
祭 尽 诚 事 死 者 z ã
xu ã
w ãn
则 学 文
x ín ɡ
w ù
l ǎn
行 勿 懒
x ū
sh ùn
ch ãn ɡ
须 顺 承
h ūn
z ã
d ìn ɡ
昏 则 定
y â
w ú
bi àn
业 无 变
z ǐ
d ào
ku ī
子 道 亏
q īn
x īn
sh ān ɡ
亲 心 伤
j ǐn
w ãi
q ù
谨 为 去
y í
q īn
xi ū
贻 亲 羞
xi ào
f ān ɡ
xi án
孝 方 贤
r ïu
w ú
sh ēn ɡ
柔 吾 声
t à
w ú
yu àn
挞 无 怨
b ù
l í
chu án ɡ
不 离 床
ji ǔ
r îu
ju ã
酒 肉 绝
r ú
sh ì
sh ēn ɡ
如 事 生
chū zé tì 【出 则 弟】
xiōng dào yǒu dì dào gōng xiōng dì mù xiào zài zhōng
兄 道 友 弟 道 恭 兄 弟 睦 孝 在 中
cái wù qīng yuàn hé shēng yán yǔ rěn fèn zì mǐn
财 物 轻 怨 何 生 言 语 忍 忿 自 泯
huò yǐn shí huò zuò zǒu zhǎng zhě xiān yòu zhě hòu
或 饮 食 或 坐 走 长 者 先 幼 者 后
zhǎng hū rén jí dài jiào rén bù zài jǐ jí dào
长 呼 人 即 代 叫 人 不 在 已 即 到
chēng zūn zhǎng wù hū míng duì zūn zhǎng wù xiàn néng
称 尊 长 勿 呼 名 对 尊 长 勿 见 能
lù yù zhǎng jí qū yī zhǎng wú yán tuì gōng lì
路 遇 长 疾 趋 揖 长 无 言 退 恭 立
qí xià mǎ chéng xià jū guò yóu dài bǎi bù yú
骑 下 马 乘 下 车 过 犹 待 百 步 余
zhǎng zhě lì yòu wù zuò zhǎng zhě zuò mìng nǎi zuò
长 者 立 幼 勿 坐 长 者 坐 命 乃 坐
zūn zhǎng qián shēng yào dī dī bù wén què fēi yí
尊 长 前 声 要 低 低 不 闻 却 非 宜
jìn bì qū tuì bì chí wèn qǐ duì shì wù yí
进 必 趋 退 必 迟 问 起 对 视 勿 移
shì zhū fù rú shì fù shì zhū xiōng rú shì xiōng
事 诸 父 如 事 父 事 诸 兄 如 事 兄
jǐn 【谨】
zhāo qǐ zǎo yè mián chí lǎo yì zhì xī cǐ shí
朝 起 早 夜 眠 迟 老 易 至 惜 此 时
chén bì guan jiān shù kǒu biàn niào huí zhé jìng shǒu
晨 必 盥 兼 漱 口 便 溺 回 辄 净 手
guān bì zhèng niǔ bì jié wà yǔ lǚ jù jǐn qiè
冠 必 正 纽 必 结 袜 与 履 俱 紧 切
zhì guān fú yǒu ding wèi wù luàn dùn zhì wū huì
置 冠 服 有 定 位 勿 乱 顿 致 污 秽
yī guì jié bú guì huá shàng xún fèn xià chèn jiā
衣 贵 洁 不 贵 华 上 循 分 下 称 家
duì yǐn shí wù jiǎn zé shí shì kě wù guò zé
对 饮 食 勿 拣 择 食 适 可 勿 过 则
nián fāng shào wù yǐn jiǔ yǐn jiǔ zuì zuì wéi chǒu
年 方 少 勿 饮 酒 饮 酒 醉 最 为 丑
bù cōng róng lì duān zhèng yī shēn yuán bài gōng jìng
步 从 容 立 端 正 揖 深 圆 拜 恭 敬
wù jiàn yù wù bǒ yǐ wù jī jù wù yáo bì
勿 践 阈 勿 跛 倚 勿 箕 踞 勿 摇 髀
huǎn jiē lián wù yǒu shēng kuān zhuǎn wān wù chù léng
缓 揭 帘 勿 有 声 宽 转 弯 勿 触 棱
zhí xū qì rú zhí yíng rù xū shì rú yǒu rén
执 虚 器 如 执 盈 入 虚 室 如 有 人
shì wù máng máng duō cuò wù wèi nán wù qīng lüè
事 勿 忙 忙 多 错 勿 畏 难 勿 轻 略
dòu nào chǎng jué wù jìn xié pì shì jué wù wèn
斗 闹 场 绝 勿 近 邪 僻 事 绝 勿 问
jiāng rù mén wèn shú cún jiāng shàng táng shēng bì yáng
将 入 门 问 孰 存 将 上 堂 声 必 扬
rén wèn shuí duì yǐ míng wú yǔ wǒ bù fēn míng
人 问 谁 对 以 名 吾 与 我 不 分 明
yòn grén wù xū míng qiú tǎng bù wèn jí wéi tōu
用 人 物 须 明 求 倘 不 问 即 为 偷
jiè rén wù jí shí huán hòu yǒu jí jiè bù nán
借 人 物 及 时 还 后 有 急 借 不 难
xìn 【信】
fán chū yán xìn wéi xiān zhà yǔ wàng xī kě yān
凡 出 言 信 为 先 诈 与 妄 奚 可 焉
huà shuō duō bù rú shǎo wéi qí shì wù nìng qiǎo
话 说 多 不 如 少 惟 其 是 勿 佞 巧
jiān qiǎo yǔ huì wū cí shì jǐng qì qiè jiè zhī
奸 巧 语 秽 污 词 市 井 气 切 戒 之
jiàn wèi zhēn wù qīng yán zhī wèi dì 见 未 真 勿 轻 言 知 未 的 shì fēi yí wù qīng nuò gǒu qīng nuò 事 非 宜 勿 轻 诺 苟 轻 诺 fán dào zì zhòng qiě shū wù jí jí 凡 道 字 重 且 舒 勿 急 疾 bǐ shuō cháng cǐ shuō duǎn bù guān jǐ 彼 说 长 此 说 短 不 关 己 jiàn rén shàn jí sī qí zòng qù yuǎn 见 人 善 即 思 齐 纵 去 远 jiàn rén è jí nèi xǐng yǒu zé g ǎi 见 人 恶 即 内 省 有 则 改 wéi dé xué wéi cái yì bù rú rén 唯 德 学 唯 才 艺 不 如 人 ruò yī fú ruò yǐn shí bù rú rén 若 衣 服 若 饮 食 不 如 人 wén guò nù wén yù lè sǔn yǒu lái 闻 过 怒 闻 誉 乐 损 友 来 wén yù kǒng wén guò xīn zhí liàng shì 闻 誉 恐 闻 过 欣 直 谅 士 wú xīn fēi míng wéi cuò yǒu xīn fēi 无 心 非 名 为 错 有 心 非 guò néng gǎi guī yú wú tǎng yǎn shì 过 能 改 归 于 无 倘 掩 饰
fàn ài zhòng
wù qīng chuán
勿 轻 传
jìn tuì cuò
进 退 错
wù mó hū
勿 模 糊
mò xián guǎn 莫 闲 管
yǐ jiàn jī
以 渐 跻
wú jiā jǐng
无 加 警
dāng zì lì
当 自 砺
wù shēng qī
勿 生 戚
yì yǒu què
益 友 却
jiàn xiāng qīn
渐 相 亲
míng wéi è
名 为 恶
zēng yì gū
增 一 辜
【泛 爱 众】
fán shì rén jiē xū ài tiān tong fù dì tong zài
凡 是 人 皆 须 爱 天 同 覆 地 同 载
xìng gāo zhě míng zì gāo rén suǒ zhòng fēi mào gāo
行 高 者 名 自 高 人 所 重 非 貌 高
cái dà zhě wàng zì dà rén suǒ fú fēi yán dà
才 大 者 望 自 大 人 所 服 非 言 大
yǐ yǒu néng wù zì sī rén suǒ néng wù qīng zī
己 有 能 勿 自 私 人 所 能 勿 轻 訾
wù chǎn fù wù jiāo pín wù yàn gù wù xǐ xīn
勿 谄 富 勿 骄 贫 勿 厌 故 勿 喜 新
rén bù xián wù shì jiǎo rén bù ān wù huà rǎo
人 不 闲 勿 事 搅 人 不 安 勿 话 扰
rén yǒu duǎn qiè mò jiē rén yǒu sī qiè mò shuō
人 有 短 切 莫 揭 人 有 私 切 莫 说
dào rén shàn jí shì shàn rén zhī zhī yù sī miǎn
道 人 善 即 是 善 人 知 之 愈 思 勉
yáng rén è jì shì è jí zhī shèn huò qiě zuò
扬 人 恶 即 是 恶 疾 之 甚 祸 且 作
shàn xiāng quàn dé jiē jiàn guò bù guī dào liǎng kuī
善 相 劝 德 皆 建 过 不 规 道 两 亏
fán qǔ yǔ guì fēn xiǎo yǔ yí duō qǔ yí shǎo
凡 取 与 贵 分 晓 与 宜 多 取 宜 少
jiāng jiā rén xiān wèn jǐ jǐ bú yù jí sù yǐ
将 加 人 先 问 己 己 不 欲 即 速 已
ēn yù bào yuàn yù wàng bào yuàn duǎn bào ēn cháng
恩 欲 报 怨 欲 忘 抱 怨 短 报 恩 长
dài bì pú shēn guì duān suī guì duān cí ér kuān
待 婢 仆 身 贵 端 虽 贵 端 慈 而 宽
shì fú rén xīn bù rán lǐ fú rén fāng wú yán
势 服 人 心 不 然 理 服 人 方 无 言
qīn rén 【亲 仁】
tóng shì rén lèi bù qí liú sú zhòng rén zhě xī
同 是 人 类 不 齐 流 俗 众 仁 者 希
guǒ rén zhě rén duō wèi yán bú huì sè bú mèi
果 仁 者 人 多 畏 言 不 讳 色 不 媚
néng qīn rén wú xiàn hǎo dé rì jìn guò rì shǎo
能 亲 仁 无 限 好 德 日 进 过 日 少
bù qīn rén 不 亲 仁 bú lì xíng 不 力 行 dàn lì xíng 但 力 行 dú shū fǎ 读 书 法 fāng dú cǐ 方 读 此 kuān wéi xiàn 宽 为 限 xīn yǒu yí 心 有 疑 fang shì qīng 房 室 清 mò mó piān 墨 磨 偏 liè diǎn jí 列 典 籍 suī yǒu jí 虽 有 急 fēi shèng shū非 圣 书 wù zì bào 勿 自 暴 wú xiàn hài xiǎo rén jìn bǎi shì huài
无 限 害 小 人 进 百 事 坏
yú lì xué wén
【 余力学文】
dàn xué wén zhǎng fú huá chéng hé rén 但 学 文 长 浮 华 成 何 人
bù xué wén rèn jǐ jiàn mèi lǐ zhēn
不 学 文 任 己 见 昧 理 真
yǒu sān dào xīn yǎn kǒu xìn jiē yào
有 三 到 心 眼 口 信 皆 要
wù mù bǐ cǐ wèi zhōng bǐ wù qǐ
勿 慕 彼 此 未 终 彼 勿 起
jǐn yòng gōng gōng fū dào zhì sè tōng 紧 用 功 工 夫 到 滞 塞 通
suí zhá jì jiù rén wèn qiú què yì
随 札 记 就 人 问 求 确 义
qiáng bì jìng jī àn jié bǐ yàn zhèng
墙 壁 净 几 案 洁 笔 砚 正
xīn bù duān zì bú jìng xīn xiān bìng 心 不 端 字 不 敬 心 先 病
yǒu ding chù dú kàn bì huán yuán chù 有 定 处 读 看 毕 还 原 处
juàn shù qí yǒu quē huài jiù bǔ zhī
卷 束 齐 有 缺 坏 就 补 之
bǐng wù shì bì cōng míng huài xīn zhì
屏 勿 视 敝 聪 明 坏 心 志
wù zì qì shèng yǔ xián kě xún zhì
勿 自 弃 圣 与 贤 可 驯 致
天地玄黄 (tiān dì xuán huáng), 宇宙洪荒 (yǔ zhòu hóng huāng)。 日月盈昃 (rì yuè yíng zè), 辰宿列张 (chén xiù liè zhāng)。 寒来暑往 (hánl ái shǔ wǎng), 秋收冬藏 (qiū shōu dōng cáng)。 闰余成岁 (rùn yú chéng suì) , 律吕调阳 (lǜ lǚ tiáo yáng)。 云腾致雨 (yún téng zhì yǔ), 露结为霜 (lùjiéwéishuāng) 。 金生丽水 (jīnshēnglìshuǐ), 玉出昆冈 (yùchūkūngāng)。 剑号巨阙 (jiànhàojùquè), 珠称夜光 (zhūchēngyèguāng)。 果珍李柰 (guǒzhēnlǐnài), 菜重芥姜 (càizhòngjièjiāng)。 海咸河淡 (hǎixiánhédàn), 鳞潜羽翔 (línqiányǔxiáng)。 龙师火帝 (lóngshīhuǒdì), 鸟官人皇 (niǎoguānrénhuáng)。 始制文字 (shǐzhìwénzì) , 乃服衣裳 (nǎifúyīshāng)。
推位让国 (tuīwèiràngguó), 有虞陶唐 (yǒuyútáotáng)。 吊民伐罪 (diàomínfázuì) , 周发殷汤 (zhōufāyīntāng)。 坐朝问道 (zuòcháowèndào), 垂拱平章 (chuígǒngpíngzhāng)。 爱育黎首 (àiyùlíshǒu), 臣伏戎羌 (chénfúróngqiāng)。 遐迩一体 (xiáěryìtǐ), 率宾归王 (shuàibīnguīwáng)。 鸣凤在竹 (míngfèngzàizhú), 白驹食场 (báijūshíchǎng)。
化被草木 (huàbèicǎomù), 赖及万方 (làijíwànfāng)。
盖此身发 (gàicǐshēnfà), 四大五常 (sìdàwǔcháng)。
恭惟鞠养 (gōngwéijūyǎng), 岂敢毁伤 (qǐgǎnhuǐshāng)。
女慕贞洁 (nǚmùzhēnjié), 男效才良 (nánxiàocáiliáng)。 知过必改 (zhīguòbìgǎi), 得能莫忘 (dénéngmòwàng)。 罔谈彼短 (wǎngtánbǐduǎn), 靡恃己长 (míshìjǐcháng)。
信使可覆 (xìnshǐkěfù), 器欲难量 (qìyùnánliáng)。
墨悲丝染 (mòbēisīrǎn), 诗赞羔羊 (shīzàngāoyáng)。 景行维贤 (jǐngxíngwéixián), 克念作圣 (kèniànzuòshèng)。 德建名立 (déjiànmínglì) , 形端表正 (xíngduānbiǎozhèng)。 空谷传声 (kōnggǔchuánshēng), 虚堂习听 (xūtángxítīng)。
祸因恶积 (huòyīnèjī) , 福缘善庆 (fúyuánshànqìng) 。 尺璧非宝 (chǐbìfēibǎo), 寸阴是竞 (cùnyīnshìjìng)。
资父事君 (zīfùshìjūn), 曰严与敬 (yuēyányǔjìng)。 孝当竭力 (xiàodāngjiélì) , 忠则尽命 (zhōngzéjìnmìng)。 临深履薄 (línshēnlǚbáo), 夙兴温凊 (sùxīngwēnqìng)。
似兰斯馨 (sìlánsīxīn), 如松之盛 (rúsōngzhīshèng)。 川流不息 (chuānliúbùxī), 渊澄取映 (yuānchéngqǔyìng)。 容止若思 (róngzhǐruòsī), 言辞安定 (yáncíāndìng)。
笃初诚美 (dǔchūchéngměi), 慎终宜令 (shènzhōngyílìng) 。 荣业所基 (róngyèsuǒjī), 籍甚无竟 (jíshènwújìng) 。 学优登仕 (xuéyōudēngshì), 摄职从政 (shèzhícóngzhèng)。 存以甘棠 (cúnyǐgāntáng), 去而益咏 (qùéryìyǒng)。 乐殊贵贱 (lèshūguìjiàn), 礼别尊卑 (lǐbiézūnbēi)。
上和下睦 (shànghéxiàmù), 夫唱妇随 (fūchàngfùsuí)。 外受傅训 (wàishòufùxùn), 入奉母仪 (rùfèngmǔyí)。 诸姑伯叔 (zhūgūbóshū) , 犹子比儿 (yïuzǐbǐér)。
孔怀兄弟 (kǒnghuáixiōngdì), 同气连枝 (tóngqìliánzhī)。 交友投分 (jiāoyǒutóufân) , 切磨箴规 (qiēmózhēnguī)。
仁慈隐恻 (réncíyǐncè), 造次弗离 (zàocìfúlí) 。 节义廉退 (jiéyìliántuì) , 颠沛匪亏 (diānpèifěikuī)。 性静情逸 (xìngjìngqíngyì) , 心动神疲 (xīndòngshénpí)。 守真志满 (shǒuzhēnzhìmǎn), 逐物意移 (zhúwùyìyí) 。 坚持雅操 (jiānchíyǎcāo), 好爵自縻 (hǎojuézìmí)。 都邑华夏 (dūyìhuáxià), 东西二京 (dōngxīèrjīng)。 背邙面洛 (bèimángmiànluò), 浮渭据泾 (fúwèijùjīng)。 宫殿盘郁 (gōngdiànpányù), 楼观飞惊 (lóuguānfēijīng)。 图写禽兽 (túxiěqínshòu), 画彩仙灵 (huàcǎixiānlíng)。 丙舍旁启 (bǐngshèpángqǐ), 甲帐对楹 (jiǎzhàngduìyíng) 。 肆筵设席 (sìyánshèxí) , 鼓瑟吹笙 (gǔsèchuīshēng)。 升阶纳陛 (shēngjiēnàbì), 弁转疑星 (biànzhuǎnyíxīng)。 右通广内 (yòutōngguǎngnèi), 左达承明 (zuǒdáchéngmíng)。 既集坟典 (jìjíféndiǎn), 亦聚群英 (yìjùqúnyīng)。 杜稿钟隶 (dùgǎozhōnglì), 漆书壁经 (qīshūbìjīng)。 府罗将相 (fǔluójiāngxiàng), 路侠槐卿 (lùxiáhuáiqīng)。 户封八县 (hùfēngbāxiàn), 家给千兵 (jiājǐqiānbīng)。 高冠陪辇 (gāoguānpéiniǎn), 驱毂振缨 (qūgǔzhènyīng)。 世禄侈富 (shìlùchǐfù), 车驾肥轻 (chējiàféiqīng)。 策功茂实 (cègōngmàoshí), 勒碑刻铭 (lèbēikèmíng)。 盘溪伊尹 (pánxīyīyǐn), 佐时阿衡 (zuǒshíēhéng)。 奄宅曲阜 (yǎnzháiqūfù), 微旦孰营 (wēidànshúyíng)。 桓公匡合 (huángōngkuānghé),济弱扶倾 (jìruòfúqīng)。
绮回汉惠 (qǐhuíhànhuì), 说感武丁 (yuègǎnwǔdīng)。 俊义密勿 (jùnyìmìwù), 多士实宁 (duōshìshíníng)。 晋楚更霸 (jìnchǔgēngbà), 赵魏困横 (zhàowèikùnhéng)。 假途灭虢 (jiǎtúmièguó), 践土会盟 (jiàntǔhuìméng)。 何遵约法 (hézūnyuēfǎ), 韩弊烦刑 (hánbìfánxíng) 。 起翦颇牧 (qǐjiǎnpōmù), 用军最精 (yòngjūnzuìjīng)。 宣威沙漠 (xuānwēishāmò), 驰誉丹青 (chíyùdānqīng)。 九州禹迹 (jiǔzhōuyǔjì), 百郡秦并 (bǎijùnqínbìng)。 岳宗泰岱 (yuèzōngtàidài), 禅主云亭 (chánzhǔyúntíng)。 雁门紫塞 (yànménzǐsài), 鸡田赤诚 (jītiánchìchéng)。 昆池碣石 (kūnchíjiéshí), 钜野洞庭 (jùyědòngtíng)。
旷远绵邈 (kuàngyuǎnmiánmiǎo),岩岫杳冥 (yánxiùyǎomíng)。 治本于农 (zhìběnyúnóng), 务兹稼穑 (wùzījiàsè)。
俶载南亩 (chùzàinánmǔ), 我艺黍稷 (wǒyìshǔjì)。
税熟贡新 (shuìshúgòngxīn), 劝赏黜陟 (quànshǎngchùzhì)。 孟轲敦素 (mèngkēdūnsù), 史鱼秉直 (shǐyúbǐngzhí)。
庶几中庸 (shùjīzhōngyōng), 劳谦谨敕 (láoqiānjǐnchì)。 聆音察理 (língyīnchálǐ), 鉴貌辨色 (jiànmàobiànsè)。 贻厥嘉猷 (yíjuéjiāyóu), 勉其祗植 (miǎnqízhīzhí)。 省躬讥诫 (xǐnggōngjījiè), 宠增抗极 (chǒngzēngkàngjí)。 殆辱近耻 (dàirǔjìnchǐ), 林皋幸即 (língāoxìngjí) 。 两疏见机 (liǎngshūjiànjī), 解组谁逼 (jièzǔshuíbī)。 索居闲处 (suǒjūxiánchù), 沉默寂寥 (chénmòjìli áo) 。
求古寻论 (qiúgǔxúnlùn), 散虑逍遥 (sǎnlǜxiāoyáo)。 欣奏累遣 (xīnzòulěiqiǎn), 戚谢欢招 (qīxièhuānzhāo)。 渠荷的历 (qúhédìlì) ,
园莽抽条 (yuánmǎngchōutiáo)。 枇杷晚翠 (pípáwǎncuì), 梧桐蚤凋 (wútóngzǎodiāo)。 陈根委翳 (chéngēnwěiyì), 落叶飘摇 (luòyèpiāoyáo)。 游鹍独运 (yïukūndúyùn), 凌摩绛霄 (língmójiàngxiāo)。 耽读玩市 (dāndúwánshì), 寓目囊箱 (yùmùnángxiāng)。 易輶攸畏 (yìyóuyōuwèi), 属耳垣墙 (shǔěryuánqiáng)。 具膳餐饭 (jùshàncānfàn), 适口充肠 (shìkǒuchōngcháng)。 饱饫烹宰 (bǎoyùpēngzǎi), 饥厌糟糠 (jīyànzāokāng)。 亲戚故旧 (qīnqìgùjiù), 老少异粮 (lǎoshàoyìliáng)。 妾御绩纺 (qièyùjìfǎng), 侍巾帷房 (shìjīnwéifáng)。 纨扇圆絜 (wánshànyuánjié), 银烛炜煌 (yínzhúwěihuáng)。 昼眠夕寐 (zhòumiánxīmèi), 蓝笋象床 (lánsǔnxiàngchuáng)。 弦歌酒宴 (xiángējiǔyàn), 接杯举殇 (jiébēijǔshāng)。 矫手顿足 (jiǎoshǒudùnzú), 悦豫且康 (yuèyùqiěkāng)。 嫡后嗣续 (díhòusìxù), 祭祀烝尝 (jìsìzhēngcháng)。 稽颡再拜 (qǐsǎngzàibài), 悚惧恐惶 (sǒngjùkǒnghuáng)。 笺牒简要 (jiāndiéjiǎnyào), 顾答审详 (gùdáshěnxiáng)。 骸垢想浴 (hàigòuxiǎngyù), 执热愿凉 (zhírèyuànliáng)。 驴骡犊特 (lǘluódútè),
骇跃超骧 (hàiyuèchāoxiāng)。 诛斩贼盗 (zhūzhǎnzéidào), 捕获叛亡 (bǔhuòpànwáng)。 布射僚丸 (bùshèliáowán), 嵇琴阮箫 (jīqínruǎnxiào) 。
恬笔伦纸 (tiánbǐlúnzhǐ), 钧巧任钓 (jūnqiǎorèndiào)。 释纷利俗 (shìfēnlìsú), 并皆佳妙 (bìngjiējiāmiào)。 毛施淑姿 (máoshīshūzī), 工颦妍笑 (gōngpínyánxiào)。 年矢每催 (niánshǐměicuī), 曦晖朗曜 (xīhuīlǎngyào)。 璇玑悬斡 (xuánjīxuánwò), 晦魄环照 (huìpòhuánzhào)。 指薪修祜 (zhǐxīnxiūhù), 永绥吉劭 (yǒngsuíjíshào)。 矩步引领 (jùbùyǐnlǐng), 俯仰廊庙 (fǔyǎnglángmiào)。 束带矜庄 (shùdàijīnzhuāng), 徘徊瞻眺 (páihuáizhāntiào)。 孤陋寡闻 (gūlòuguǎwén), 愚蒙等诮 (yúméngděngqiào)。谓语助者(w âiy ǔzh ǔzh ě) 焉哉乎也(y ānz āih ūy ě)
rén zhī chū xìng běn shàn x ìng xiāng jìn x í xi āng yuǎn
人之初, 性本善。性相近, 习相远。 g ǒu b ú ji ào x ìng nǎi qi ān ji ào zhī d ào gu ì y ǐ zhu ān
苟不教, 性乃迁。教之道, 贵以专。 x ī m âng m ǔ z ã l ín ch ǔ
昔孟母, 择邻处。子不学
d îu yān shān y ǒu y ì f āng
窦燕山, 有义方。教五子
y ǎng b ú ji ào f ù zh ī gu î
养不教, 父之过。教不严
z ǐ b ù xu ã f ēi su ǒ y í
子不学, 非所宜。幼不学
yù bù zhuó bù chéng qì
玉不琢, 不成器。人不学
wéi r ãn z ǐ f āng shào shí
为人子, 方少时。亲师友
xi āng jiǔ l íng n ãng wēn x í
香九龄, 能温席。孝于亲
z ǐ b ù xu ã du àn j ī zh ù , 断机杼。 ji ào wǔ z ǐ m íng j ù y áng , 名俱扬。 jiào bù yán shī zhī duò , 师之惰。 y îu b ù xu ã l ǎo h ã w ãi , 老何为。 rén bù xué bù zhī yì , 不知义。 q īn sh ī y ǒu x í l ǐ y í , 习礼仪。 xi ào yú q īn su ǒ d āng zh í , 所当执。
1
róng sì suì néng ràng lí t ì y ú zh ǎng y í xi ān zh ī
融四岁, 能让梨。弟于长, 宜先知。 sh ǒu xiào t ì c ì ji àn w ãn zh ī m ǒu sh ù sh í m ǒu w ãn
首孝悌, 次见闻。知某数, 识某文。 y ī ãr sh í sh í ãr b ǎi b ǎi ãr qi ān qi ān ãr w àn
一而十, 十而百。百而千, 千而万。 sān cái zhě tiān dì rén sān guāng zhě rì yuè xīng
三才者, 天地人。三光者, 日月星。 sān gāng zhě jūn chén yì f ù z ǐ q īn f ū f ù sh ùn
三纲者, 君臣义。父子亲, 夫妇顺。 y uē chūn xià yuē qiū dōng c ǐ s ì sh í y ùn b ù qi ïng
曰春夏, 曰秋冬。此四时, 运不穷。 yuē nán běi yuē xī dōng c ǐ s ì f āng y ìng hū zh ōng
曰南北, 曰西东。此四方, 应乎中。 yu ē shu ǐ hu ǒ m ù j īn t ǔ c ǐ w ǔ x íng b ěn hū sh ù
曰水火, 木金土。此五行, 本乎数。 yu ē r ãn y ì l ǐ zh ì x ìn c ǐ w ǔ ch áng b ù r ïng w ěn
曰仁义, 礼智信。此五常, 不容紊。 d ào liáng shū m ài sh ǔ j ì c ǐ li ù g ǔ r ãn suǒ sh í
稻粱菽, 麦黍稷。此六谷, 人所食。 2
m ǎ ni ú y áng j ī qu ǎn sh ǐ c ǐ li ù ch ù r ãn su ǒ s ì
马牛羊, 鸡犬豕。此六畜, 人所饲。 yu ē x ǐ n ù yu ē āi j ù ài wù yù qī qíng jù
曰喜怒, 曰哀惧。爱恶欲, 七情具。 p áo t ǔ g ã m ù sh í j īn
匏土革, 木石金。丝与竹
g āo zēng zǔ f ù ãr sh ēn
高曾祖, 父而身。身而子
z ì z ǐ s ūn zh ì xu án zēng
自子孙, 至玄曾。乃九族
f ù z ǐ ēn f ū f ù c ïng
父子恩, 夫妇从。兄则友
zh ǎng yîu x ù y ǒu y ǔ p ãng
长幼序, 友与朋。君则敬
c ǐ sh í y ì r ãn suǒ t ïng
此十义, 人所同。凡训蒙
xi áng xùn gǔ m íng j ù d îu
详训诂, 明句读。为学者
xi ǎo xuã zh ōng zh ì s ì sh ū
小学终, 至四书。论语者
s ī y ǔ zh ú n ǎi b ā y īn , 乃八音。 sh ēn ãr z ǐ z ǐ ãr s ūn , 子而孙。 n ǎi ji ǔ z ú r ãn zh ī l ún , 人之伦。xi ōng zã y ǒu d ì z ã g ōng , 弟则恭。 jūn zé jìng chén zé zhōng , 臣则忠。 f án xùn mãng x ū ji ǎng jiū , 须讲究。 w ãi xuã zh ě b ì y ǒu ch ū , 必有初。 l ún yǔ zh ě âr sh í pi ān , 二十篇。 3
q ún d ì z ǐ j ì sh àn yán m âng zǐ zh ě q ī pi ān zhǐ
群弟子, 记善言。孟子者, 七篇止。 ji ǎng d ào dã shu ō r ãn y ì zu î zh ōng yōng z ǐ s ī b ǐ
讲道德, 说仁义。作中庸, 子思笔。 zhōng bù piān yōng bú yì
中不偏, 庸不易。作大学
z ì xi ū q í zh ì p íng zh ì
自修齐, 至平治。孝经通
r ú li ù j īng sh ǐ k ě d ú
如六经, 始可读。诗书易
h ào li ù j īng d āng jiǎng qiū
号六经, 当讲求。有连山
y ǒu zh ōu yì s ān y ì xi áng
有周易, 三易详。有典谟
y ǒu shì m ìng sh ū zh ī ào
有誓命, 书之奥。我周公
zh ù li ù gu ān c ún zh ì t ǐ
著六官, 存治体。大小戴
sh ù sh âng yán l ǐ yu â b âi
述圣言, 礼乐备。曰国风
zu î t à xu ã n ǎi z ēng z ǐ , 乃曾子。 xi ào j īng tōng s ì sh ū sh ú , 四书熟。 sh ī sh ū y ì l ǐ ch ūn qi ū , 礼春秋。 y ǒu lián shān y ǒu gu ī c áng , 有归藏。 y ǒu di ǎn mï y ǒu xùn g ào , 有训诰。 w ǒ zh ōu gōng zu î zh ōu l ǐ , 作周礼。 d à xi ǎo dài zh ù l ǐ j ì , 注礼记。 yu ē gu ï f ēng yu ē y ǎ s îng , 曰雅颂。 4
h ào s ì sh ī d āng fěng yǒng shī jì wáng chūn qiū zuò
号四诗, 当讽咏。诗既亡, 春秋作。 y ù b āo biǎn bi ã sh àn â s ān zhuàn zhě y ǒu gōng yáng
寓褒贬, 别善恶。三传者, 有公羊。 y ǒu zuǒ sh ì y ǒu g ǔ li áng j īng j ì m íng f āng dú z ǐ
有左氏, 有谷梁。经既明, 方读子。 cuō qí yào jì qí shì w ǔ z ǐ zh ě y ǒu xún yáng
撮其要, 记其事。五子者, 有荀扬。 w ãn zhōng zǐ j í l ǎo zhuāng j īng z ǐ t ōng d ú zh ū sh ǐ
文中子, 及老庄。经子通, 读诸史。 k ǎo sh ì x ì zh ī zh ōng shǐ zì xī nóng zhì huáng dì
考世系, 知终始。自羲农, 至黄帝。 hào sān huáng jū shàng shì t áng yǒu y ú h ào âr d ì
号三皇, 居上世。唐有虞, 号二帝。 xiāng yī xùn chēng shèng shì xi à y ǒu yǔ sh āng yǒu tāng
相揖逊, 称盛世。夏有禹, 商有汤。 zh ōu wãn wǔ ch ēng sān wáng xi à chu án zǐ ji ā ti ān xià
周文武, 称三王。夏传子, 家天下。 s ì b ǎi z ǎi qi ān xià sh â tāng fá xià guó hào shāng
四百载, 迁夏社。汤伐夏, 国号商。 5
li ù b ǎi z ǎi zh ì zh îu wáng zh ōu wǔ w áng sh ǐ zh ū zh îu
六百载, 至纣亡。周武王, 始诛纣。 b ā b ǎi z ǎi zu ì ch áng jiǔ zhōu zhé dōng wáng gāng zhuì
八百载, 最长久。周辙东, 王纲坠。 chěng gān gē shàng yóu shuì
逞干戈, 尚游说。始春秋
w ǔ b à qi áng q ī xi ïng chū
五霸强, 七雄出。嬴秦氏
chu án âr shì ch ǔ h àn zhēng
传二世, 楚汉争。高祖兴
zh ì xi ào píng w áng mǎng cuàn
至孝平, 王莽篡。光武兴
s ì b ǎi nián zh ōng yú xi àn
四百年, 终于献。魏蜀吴
h ào sān gu ï q ì li ǎng jìn
号三国, 迄两晋。宋齐继
wéi nán cháo dū jīn líng
为南朝, 都金陵。北元魏
y ǔ w ãn zhōu y ǔ g āo q í
宇文周, 与高齐。迨至隋
sh ǐch ūn qiū zh ōng zhàn guï , 终战国。 y íng qín shì sh ǐ ji ān bìng , 始兼并。 g āo z ǔ x īng h àn yâ ji àn , 汉业建。 gu āng wǔ x īng w ãi dōng hàn , 为东汉。 w âi sh ǔ w ú zh ēng hàn dǐng , 争汉鼎。 s îng qí jì liáng chén chéng , 梁陈承。 běi yuán wèi fēn dōng xi , 分东西。 d ài zh ì su í y ì t ǔ y ǔ , 一土宇。 6
b ú z ài chuán sh ī t ǒng x ù t áng gāo z ǔ q ǐ y ì sh ī
不再传, 失统绪。唐高祖, 起义师。 chú suí luàn chuàng guó jī âr sh í chu án s ān bǎi zǎi
除隋乱, 创国基。二十传, 三百载。 li áng miâ zh ī gu ï n ǎi g ǎi
梁灭之, 国乃改。梁唐晋
ch ēng wǔ d ài ji ē y ǒu y ïu
称五代, 皆有由。炎宋兴
shí bā chuán nán běi hùn
十八传, 南北混。辽与金
dài miè liáo sòng yóu cún
迨灭辽, 宋犹存。至元兴
y ǒu sîng shì y ì t ïng miâ
有宋世, 一同灭。并中国
m íng tài zǔ ji ǔ q īn sh ī
明太祖, 久亲师。传建文
qi ān běi jīng y ǒng l â s ì
迁北京, 永乐嗣。迨崇祯
q īng t ài z ǔ y īng jǐng mìng
清太祖, 膺景命。靖四方
liáng táng jìn jí hàn zhōu , 及汉周。 yán sòng xīng shòu zhōu shàn , 受周禅。 li áo y ǔ j īn d ì h ào fēn , 帝号纷。 zhì yuán xīng jīn xù xiē , 金绪歇。 bìng zhōng guó jiān róng dí , 兼戎狄。 chuán jiàn wén fāng sì sì , 方四祀。 dài chóng zhēn méi shān shì , 煤山逝。 jìng sì fāng kè dà dìng , 克大定。 7
zh ì xu ān tǒng n ǎi dà t ïng shí èr shì qīng zuò zhōng
至宣统, 乃大同。十二世, 清祚终。 d ú sh ǐ zh ě k ǎo sh í l ù t ōng gǔ j īn ru î q īn mù
读史者, 考实录。通古今, 若亲目。 k ǒu ãr sîng x īn ãr wãi
口而诵, 心而维。朝于斯
xī zhòng ní shī xiàng tuó
昔仲尼, 师项橐。古圣贤
zh ào zhōng lìng d ú l ǔ l ún
赵中令, 读鲁论。彼既仕
p ī p ú bi ān xi āo zhú ji ǎn
披蒲编, 削竹简。彼无书
t ïu xuán liáng zhu ī c ì g ǔ
头悬梁, 锥刺股。彼不教
rú náng yíng rú yìng xuě
如囊萤, 如映雪。家虽贫
r ú f ù x īn r ú gu à ji ǎo
如负薪, 如挂角。身虽劳
s ū l ǎo quán âr sh í q ī
苏老泉, 二十七。始发奋
cháo yú sī xī yú sī , 夕于斯。 g ǔ sh âng xián sh àng qín xuã , 尚勤学。 b ǐ j ì sh ì xu ã qi ě q ín , 学且勤。 b ǐ w ú sh ū qi ě zh ī mi ǎn , 且知勉。 b ǐ b ú ji ào z ì q ín k ǔ , 自勤苦。 jiā suī pín xué bú chuò , 学不辍。 sh ēn suī l áo y ïu k ǔ zhu ï , 犹苦卓。 sh ǐ f ā f ân d ú sh ū j í , 读书籍。 8
b ǐ j ì l ǎo y ïu hu ǐ ch í ěr xiǎo shēng y í z ǎo s ī
彼既老, 犹悔迟。尔小生, 宜早思。 ruò liáng hào bā shí èr duì dà tíng kuí duō shì
若梁灏, 八十二。对大廷, 魁多士。
b ǐ j ì ch ãng zhîng chēng yì
彼既成, 众称异。尔小生
y íng bā su ì n ãng yǒng shī
莹八岁, 能咏诗。泌七岁
b ǐ y ǐng w ù r ãn chēng qí
彼颖悟, 人称奇。尔幼学
cài wén jī néng biàn qín
蔡文姬, 能辨琴。谢道韫
b ǐ n ǚ z ǐ qi ě c ōng mǐn
彼女子, 且聪敏。尔男子
táng liú yàn fāng qī suì
唐刘晏, 方七岁。举神童
b ǐ su ī y îu sh ēn yǐ sh ì
彼虽幼, 身已仕。尔幼学
y ǒu w ãi zh ě y ì ru î sh ì
有为者, 亦若是。犬守夜
ěr xi ǎo shēng y í l ì zh ì , 宜立志。 mì qī suì néng fù qí , 能赋棋。 ěr yòu xué dāng xiào zhī , 当效之。 xi â d ào yùn n ãng yǒng yín , 能咏吟。 ěr n án z ǐ d āng zì j ǐng , 当自警。 j ǔ sh ãn tïng zu î zh âng zì , 作正字。 ěr y îu xuã mi ǎn ãr zh ì , 勉而致。 qu ǎn shǒu yâ j ī s ī ch ãn , 鸡司晨。 9
g ǒu b ù xu ã h ã w ãi rãn c án t ǔ s ī f ēng niàng mì
苟不学, 曷为人。蚕吐丝, 蜂酿蜜。 rén bù xué bù rú wù yòu ér xué zhuàng ér xíng
人不学, 不如物。幼而学, 壮而行。 shàng zhì jūn xià zé mín
上致君, 下泽民。扬名声
guāng yú qián yù yú hòu
光于前, 裕于后。人遗子
w ǒ ji ào z ǐ w ãi y ì j īng
我教子, 惟一经。勤有功
ji â zh ī z āi y í mi ǎn l ì
戒之哉 , 宜勉力。
y áng míng shēng xiǎn fù m ǔ , 显父母。 r ãn y í z ǐ j īn mǎn yíng , 金满赢。 q ín yǒu gōng x ì w ú y ì , 戏无益。 10
d ìz ǐɡu ī
弟子规
z ǒn ɡ
x ù
【总 叙】
d ì
z ǐ
ɡu ī
sh ân ɡ
r ãn
x ùn
sh ǒu
xi ào
t ì
c ì
j ǐn
x ìn
弟 子 规 圣 人 训 首 孝 悌 次 谨 信
f àn
ài
zh în ɡ
泛 爱 众 f ù
m ǔ
h ū
父 母 呼 f ù
m ǔ
ji ào
父 母 教 d ōn ɡ
z ã
w ēn
冬 则 温 ch ū
b ì
ɡào
出 必 告 sh ì
su ī
xi ǎo
事 虽 小 w ù
su ī
xi ǎo
物 虽 小 q īn
su ǒ
h ǎo
亲 所 好 sh ēn
y ǒu
sh ān ɡ
身 有 伤 q īn
ài
w ǒ
亲 爱 我 q īn
y ǒu
ɡu î
亲 有 过 ji àn
b ù
r ù
谏 不 入 q īn
y ǒu
j í
亲 有 疾 s àn ɡ
s ān
ni án
丧 三 年 s àn ɡ
j ìn
l ǐ
丧 尽 礼 ãr
q īn
r ãn
y ǒu
y ú
l ì
而 亲 仁 有 余 力 【入r ù则z ãxi 孝ào
】
y īn ɡ
w ù
hu ǎn
f ù
m ǔ
m ìn ɡ
应 勿 缓 父 母 命 x ū
j ìn ɡ
t īn ɡ
f ù
m ǔ
z ã
须 敬 听 父 母 责 xi à
z ã
qing
ch ãn
z ã
x ǐn ɡ
夏 则 凊 晨 则 省 f ǎn
b ì
mi àn
j ū
y ǒu
ch án ɡ
反 必 面 居 有 常 w ù
sh àn
w ãi
ɡǒu
sh àn
w ãi
勿 擅 为 苟 擅 为 w ù
s ī
z àn ɡ
ɡǒu
s ī
z àn ɡ
勿 私 藏 苟 私 藏 l ì
w ãi
j ù
q īn
su ǒ
â
力 为 具 亲 所 恶 y í
q īn
y ōu
d ã
y ǒu
sh ān ɡ
贻 亲 忧 德 有 伤 xi ào
h ã
n án
q īn
z ēn ɡ
w ǒ
孝 何 难 亲 憎 我 ji àn
sh ǐ
ɡân ɡ
y í
w ú
s â
谏 使 更 怡 吾 色 yu â
f ù
ji àn
h ào
q ì
su í
悦 复 谏 号 泣 随 y ào
xi ān
ch án ɡ
zh îu
y â
sh ì
药 先 尝 昼 夜 侍 ch án ɡ
b ēi
y àn
j ū
ch ù
bi àn
常 悲 咽 居 处 变 j ì
j ìn
ch ãn ɡ
sh ì
s ǐ
zh ě
祭 尽 诚 事 死 者 z ã
xu ã
w ãn
则 学 文
x ín ɡ
w ù
l ǎn
行 勿 懒
x ū
sh ùn
ch ãn ɡ
须 顺 承
h ūn
z ã
d ìn ɡ
昏 则 定
y â
w ú
bi àn
业 无 变
z ǐ
d ào
ku ī
子 道 亏
q īn
x īn
sh ān ɡ
亲 心 伤
j ǐn
w ãi
q ù
谨 为 去
y í
q īn
xi ū
贻 亲 羞
xi ào
f ān ɡ
xi án
孝 方 贤
r ïu
w ú
sh ēn ɡ
柔 吾 声
t à
w ú
yu àn
挞 无 怨
b ù
l í
chu án ɡ
不 离 床
ji ǔ
r îu
ju ã
酒 肉 绝
r ú
sh ì
sh ēn ɡ
如 事 生
chū zé tì 【出 则 弟】
xiōng dào yǒu dì dào gōng xiōng dì mù xiào zài zhōng
兄 道 友 弟 道 恭 兄 弟 睦 孝 在 中
cái wù qīng yuàn hé shēng yán yǔ rěn fèn zì mǐn
财 物 轻 怨 何 生 言 语 忍 忿 自 泯
huò yǐn shí huò zuò zǒu zhǎng zhě xiān yòu zhě hòu
或 饮 食 或 坐 走 长 者 先 幼 者 后
zhǎng hū rén jí dài jiào rén bù zài jǐ jí dào
长 呼 人 即 代 叫 人 不 在 已 即 到
chēng zūn zhǎng wù hū míng duì zūn zhǎng wù xiàn néng
称 尊 长 勿 呼 名 对 尊 长 勿 见 能
lù yù zhǎng jí qū yī zhǎng wú yán tuì gōng lì
路 遇 长 疾 趋 揖 长 无 言 退 恭 立
qí xià mǎ chéng xià jū guò yóu dài bǎi bù yú
骑 下 马 乘 下 车 过 犹 待 百 步 余
zhǎng zhě lì yòu wù zuò zhǎng zhě zuò mìng nǎi zuò
长 者 立 幼 勿 坐 长 者 坐 命 乃 坐
zūn zhǎng qián shēng yào dī dī bù wén què fēi yí
尊 长 前 声 要 低 低 不 闻 却 非 宜
jìn bì qū tuì bì chí wèn qǐ duì shì wù yí
进 必 趋 退 必 迟 问 起 对 视 勿 移
shì zhū fù rú shì fù shì zhū xiōng rú shì xiōng
事 诸 父 如 事 父 事 诸 兄 如 事 兄
jǐn 【谨】
zhāo qǐ zǎo yè mián chí lǎo yì zhì xī cǐ shí
朝 起 早 夜 眠 迟 老 易 至 惜 此 时
chén bì guan jiān shù kǒu biàn niào huí zhé jìng shǒu
晨 必 盥 兼 漱 口 便 溺 回 辄 净 手
guān bì zhèng niǔ bì jié wà yǔ lǚ jù jǐn qiè
冠 必 正 纽 必 结 袜 与 履 俱 紧 切
zhì guān fú yǒu ding wèi wù luàn dùn zhì wū huì
置 冠 服 有 定 位 勿 乱 顿 致 污 秽
yī guì jié bú guì huá shàng xún fèn xià chèn jiā
衣 贵 洁 不 贵 华 上 循 分 下 称 家
duì yǐn shí wù jiǎn zé shí shì kě wù guò zé
对 饮 食 勿 拣 择 食 适 可 勿 过 则
nián fāng shào wù yǐn jiǔ yǐn jiǔ zuì zuì wéi chǒu
年 方 少 勿 饮 酒 饮 酒 醉 最 为 丑
bù cōng róng lì duān zhèng yī shēn yuán bài gōng jìng
步 从 容 立 端 正 揖 深 圆 拜 恭 敬
wù jiàn yù wù bǒ yǐ wù jī jù wù yáo bì
勿 践 阈 勿 跛 倚 勿 箕 踞 勿 摇 髀
huǎn jiē lián wù yǒu shēng kuān zhuǎn wān wù chù léng
缓 揭 帘 勿 有 声 宽 转 弯 勿 触 棱
zhí xū qì rú zhí yíng rù xū shì rú yǒu rén
执 虚 器 如 执 盈 入 虚 室 如 有 人
shì wù máng máng duō cuò wù wèi nán wù qīng lüè
事 勿 忙 忙 多 错 勿 畏 难 勿 轻 略
dòu nào chǎng jué wù jìn xié pì shì jué wù wèn
斗 闹 场 绝 勿 近 邪 僻 事 绝 勿 问
jiāng rù mén wèn shú cún jiāng shàng táng shēng bì yáng
将 入 门 问 孰 存 将 上 堂 声 必 扬
rén wèn shuí duì yǐ míng wú yǔ wǒ bù fēn míng
人 问 谁 对 以 名 吾 与 我 不 分 明
yòn grén wù xū míng qiú tǎng bù wèn jí wéi tōu
用 人 物 须 明 求 倘 不 问 即 为 偷
jiè rén wù jí shí huán hòu yǒu jí jiè bù nán
借 人 物 及 时 还 后 有 急 借 不 难
xìn 【信】
fán chū yán xìn wéi xiān zhà yǔ wàng xī kě yān
凡 出 言 信 为 先 诈 与 妄 奚 可 焉
huà shuō duō bù rú shǎo wéi qí shì wù nìng qiǎo
话 说 多 不 如 少 惟 其 是 勿 佞 巧
jiān qiǎo yǔ huì wū cí shì jǐng qì qiè jiè zhī
奸 巧 语 秽 污 词 市 井 气 切 戒 之
jiàn wèi zhēn wù qīng yán zhī wèi dì 见 未 真 勿 轻 言 知 未 的 shì fēi yí wù qīng nuò gǒu qīng nuò 事 非 宜 勿 轻 诺 苟 轻 诺 fán dào zì zhòng qiě shū wù jí jí 凡 道 字 重 且 舒 勿 急 疾 bǐ shuō cháng cǐ shuō duǎn bù guān jǐ 彼 说 长 此 说 短 不 关 己 jiàn rén shàn jí sī qí zòng qù yuǎn 见 人 善 即 思 齐 纵 去 远 jiàn rén è jí nèi xǐng yǒu zé g ǎi 见 人 恶 即 内 省 有 则 改 wéi dé xué wéi cái yì bù rú rén 唯 德 学 唯 才 艺 不 如 人 ruò yī fú ruò yǐn shí bù rú rén 若 衣 服 若 饮 食 不 如 人 wén guò nù wén yù lè sǔn yǒu lái 闻 过 怒 闻 誉 乐 损 友 来 wén yù kǒng wén guò xīn zhí liàng shì 闻 誉 恐 闻 过 欣 直 谅 士 wú xīn fēi míng wéi cuò yǒu xīn fēi 无 心 非 名 为 错 有 心 非 guò néng gǎi guī yú wú tǎng yǎn shì 过 能 改 归 于 无 倘 掩 饰
fàn ài zhòng
wù qīng chuán
勿 轻 传
jìn tuì cuò
进 退 错
wù mó hū
勿 模 糊
mò xián guǎn 莫 闲 管
yǐ jiàn jī
以 渐 跻
wú jiā jǐng
无 加 警
dāng zì lì
当 自 砺
wù shēng qī
勿 生 戚
yì yǒu què
益 友 却
jiàn xiāng qīn
渐 相 亲
míng wéi è
名 为 恶
zēng yì gū
增 一 辜
【泛 爱 众】
fán shì rén jiē xū ài tiān tong fù dì tong zài
凡 是 人 皆 须 爱 天 同 覆 地 同 载
xìng gāo zhě míng zì gāo rén suǒ zhòng fēi mào gāo
行 高 者 名 自 高 人 所 重 非 貌 高
cái dà zhě wàng zì dà rén suǒ fú fēi yán dà
才 大 者 望 自 大 人 所 服 非 言 大
yǐ yǒu néng wù zì sī rén suǒ néng wù qīng zī
己 有 能 勿 自 私 人 所 能 勿 轻 訾
wù chǎn fù wù jiāo pín wù yàn gù wù xǐ xīn
勿 谄 富 勿 骄 贫 勿 厌 故 勿 喜 新
rén bù xián wù shì jiǎo rén bù ān wù huà rǎo
人 不 闲 勿 事 搅 人 不 安 勿 话 扰
rén yǒu duǎn qiè mò jiē rén yǒu sī qiè mò shuō
人 有 短 切 莫 揭 人 有 私 切 莫 说
dào rén shàn jí shì shàn rén zhī zhī yù sī miǎn
道 人 善 即 是 善 人 知 之 愈 思 勉
yáng rén è jì shì è jí zhī shèn huò qiě zuò
扬 人 恶 即 是 恶 疾 之 甚 祸 且 作
shàn xiāng quàn dé jiē jiàn guò bù guī dào liǎng kuī
善 相 劝 德 皆 建 过 不 规 道 两 亏
fán qǔ yǔ guì fēn xiǎo yǔ yí duō qǔ yí shǎo
凡 取 与 贵 分 晓 与 宜 多 取 宜 少
jiāng jiā rén xiān wèn jǐ jǐ bú yù jí sù yǐ
将 加 人 先 问 己 己 不 欲 即 速 已
ēn yù bào yuàn yù wàng bào yuàn duǎn bào ēn cháng
恩 欲 报 怨 欲 忘 抱 怨 短 报 恩 长
dài bì pú shēn guì duān suī guì duān cí ér kuān
待 婢 仆 身 贵 端 虽 贵 端 慈 而 宽
shì fú rén xīn bù rán lǐ fú rén fāng wú yán
势 服 人 心 不 然 理 服 人 方 无 言
qīn rén 【亲 仁】
tóng shì rén lèi bù qí liú sú zhòng rén zhě xī
同 是 人 类 不 齐 流 俗 众 仁 者 希
guǒ rén zhě rén duō wèi yán bú huì sè bú mèi
果 仁 者 人 多 畏 言 不 讳 色 不 媚
néng qīn rén wú xiàn hǎo dé rì jìn guò rì shǎo
能 亲 仁 无 限 好 德 日 进 过 日 少
bù qīn rén 不 亲 仁 bú lì xíng 不 力 行 dàn lì xíng 但 力 行 dú shū fǎ 读 书 法 fāng dú cǐ 方 读 此 kuān wéi xiàn 宽 为 限 xīn yǒu yí 心 有 疑 fang shì qīng 房 室 清 mò mó piān 墨 磨 偏 liè diǎn jí 列 典 籍 suī yǒu jí 虽 有 急 fēi shèng shū非 圣 书 wù zì bào 勿 自 暴 wú xiàn hài xiǎo rén jìn bǎi shì huài
无 限 害 小 人 进 百 事 坏
yú lì xué wén
【 余力学文】
dàn xué wén zhǎng fú huá chéng hé rén 但 学 文 长 浮 华 成 何 人
bù xué wén rèn jǐ jiàn mèi lǐ zhēn
不 学 文 任 己 见 昧 理 真
yǒu sān dào xīn yǎn kǒu xìn jiē yào
有 三 到 心 眼 口 信 皆 要
wù mù bǐ cǐ wèi zhōng bǐ wù qǐ
勿 慕 彼 此 未 终 彼 勿 起
jǐn yòng gōng gōng fū dào zhì sè tōng 紧 用 功 工 夫 到 滞 塞 通
suí zhá jì jiù rén wèn qiú què yì
随 札 记 就 人 问 求 确 义
qiáng bì jìng jī àn jié bǐ yàn zhèng
墙 壁 净 几 案 洁 笔 砚 正
xīn bù duān zì bú jìng xīn xiān bìng 心 不 端 字 不 敬 心 先 病
yǒu ding chù dú kàn bì huán yuán chù 有 定 处 读 看 毕 还 原 处
juàn shù qí yǒu quē huài jiù bǔ zhī
卷 束 齐 有 缺 坏 就 补 之
bǐng wù shì bì cōng míng huài xīn zhì
屏 勿 视 敝 聪 明 坏 心 志
wù zì qì shèng yǔ xián kě xún zhì
勿 自 弃 圣 与 贤 可 驯 致
天地玄黄 (tiān dì xuán huáng), 宇宙洪荒 (yǔ zhòu hóng huāng)。 日月盈昃 (rì yuè yíng zè), 辰宿列张 (chén xiù liè zhāng)。 寒来暑往 (hánl ái shǔ wǎng), 秋收冬藏 (qiū shōu dōng cáng)。 闰余成岁 (rùn yú chéng suì) , 律吕调阳 (lǜ lǚ tiáo yáng)。 云腾致雨 (yún téng zhì yǔ), 露结为霜 (lùjiéwéishuāng) 。 金生丽水 (jīnshēnglìshuǐ), 玉出昆冈 (yùchūkūngāng)。 剑号巨阙 (jiànhàojùquè), 珠称夜光 (zhūchēngyèguāng)。 果珍李柰 (guǒzhēnlǐnài), 菜重芥姜 (càizhòngjièjiāng)。 海咸河淡 (hǎixiánhédàn), 鳞潜羽翔 (línqiányǔxiáng)。 龙师火帝 (lóngshīhuǒdì), 鸟官人皇 (niǎoguānrénhuáng)。 始制文字 (shǐzhìwénzì) , 乃服衣裳 (nǎifúyīshāng)。
推位让国 (tuīwèiràngguó), 有虞陶唐 (yǒuyútáotáng)。 吊民伐罪 (diàomínfázuì) , 周发殷汤 (zhōufāyīntāng)。 坐朝问道 (zuòcháowèndào), 垂拱平章 (chuígǒngpíngzhāng)。 爱育黎首 (àiyùlíshǒu), 臣伏戎羌 (chénfúróngqiāng)。 遐迩一体 (xiáěryìtǐ), 率宾归王 (shuàibīnguīwáng)。 鸣凤在竹 (míngfèngzàizhú), 白驹食场 (báijūshíchǎng)。
化被草木 (huàbèicǎomù), 赖及万方 (làijíwànfāng)。
盖此身发 (gàicǐshēnfà), 四大五常 (sìdàwǔcháng)。
恭惟鞠养 (gōngwéijūyǎng), 岂敢毁伤 (qǐgǎnhuǐshāng)。
女慕贞洁 (nǚmùzhēnjié), 男效才良 (nánxiàocáiliáng)。 知过必改 (zhīguòbìgǎi), 得能莫忘 (dénéngmòwàng)。 罔谈彼短 (wǎngtánbǐduǎn), 靡恃己长 (míshìjǐcháng)。
信使可覆 (xìnshǐkěfù), 器欲难量 (qìyùnánliáng)。
墨悲丝染 (mòbēisīrǎn), 诗赞羔羊 (shīzàngāoyáng)。 景行维贤 (jǐngxíngwéixián), 克念作圣 (kèniànzuòshèng)。 德建名立 (déjiànmínglì) , 形端表正 (xíngduānbiǎozhèng)。 空谷传声 (kōnggǔchuánshēng), 虚堂习听 (xūtángxítīng)。
祸因恶积 (huòyīnèjī) , 福缘善庆 (fúyuánshànqìng) 。 尺璧非宝 (chǐbìfēibǎo), 寸阴是竞 (cùnyīnshìjìng)。
资父事君 (zīfùshìjūn), 曰严与敬 (yuēyányǔjìng)。 孝当竭力 (xiàodāngjiélì) , 忠则尽命 (zhōngzéjìnmìng)。 临深履薄 (línshēnlǚbáo), 夙兴温凊 (sùxīngwēnqìng)。
似兰斯馨 (sìlánsīxīn), 如松之盛 (rúsōngzhīshèng)。 川流不息 (chuānliúbùxī), 渊澄取映 (yuānchéngqǔyìng)。 容止若思 (róngzhǐruòsī), 言辞安定 (yáncíāndìng)。
笃初诚美 (dǔchūchéngměi), 慎终宜令 (shènzhōngyílìng) 。 荣业所基 (róngyèsuǒjī), 籍甚无竟 (jíshènwújìng) 。 学优登仕 (xuéyōudēngshì), 摄职从政 (shèzhícóngzhèng)。 存以甘棠 (cúnyǐgāntáng), 去而益咏 (qùéryìyǒng)。 乐殊贵贱 (lèshūguìjiàn), 礼别尊卑 (lǐbiézūnbēi)。
上和下睦 (shànghéxiàmù), 夫唱妇随 (fūchàngfùsuí)。 外受傅训 (wàishòufùxùn), 入奉母仪 (rùfèngmǔyí)。 诸姑伯叔 (zhūgūbóshū) , 犹子比儿 (yïuzǐbǐér)。
孔怀兄弟 (kǒnghuáixiōngdì), 同气连枝 (tóngqìliánzhī)。 交友投分 (jiāoyǒutóufân) , 切磨箴规 (qiēmózhēnguī)。
仁慈隐恻 (réncíyǐncè), 造次弗离 (zàocìfúlí) 。 节义廉退 (jiéyìliántuì) , 颠沛匪亏 (diānpèifěikuī)。 性静情逸 (xìngjìngqíngyì) , 心动神疲 (xīndòngshénpí)。 守真志满 (shǒuzhēnzhìmǎn), 逐物意移 (zhúwùyìyí) 。 坚持雅操 (jiānchíyǎcāo), 好爵自縻 (hǎojuézìmí)。 都邑华夏 (dūyìhuáxià), 东西二京 (dōngxīèrjīng)。 背邙面洛 (bèimángmiànluò), 浮渭据泾 (fúwèijùjīng)。 宫殿盘郁 (gōngdiànpányù), 楼观飞惊 (lóuguānfēijīng)。 图写禽兽 (túxiěqínshòu), 画彩仙灵 (huàcǎixiānlíng)。 丙舍旁启 (bǐngshèpángqǐ), 甲帐对楹 (jiǎzhàngduìyíng) 。 肆筵设席 (sìyánshèxí) , 鼓瑟吹笙 (gǔsèchuīshēng)。 升阶纳陛 (shēngjiēnàbì), 弁转疑星 (biànzhuǎnyíxīng)。 右通广内 (yòutōngguǎngnèi), 左达承明 (zuǒdáchéngmíng)。 既集坟典 (jìjíféndiǎn), 亦聚群英 (yìjùqúnyīng)。 杜稿钟隶 (dùgǎozhōnglì), 漆书壁经 (qīshūbìjīng)。 府罗将相 (fǔluójiāngxiàng), 路侠槐卿 (lùxiáhuáiqīng)。 户封八县 (hùfēngbāxiàn), 家给千兵 (jiājǐqiānbīng)。 高冠陪辇 (gāoguānpéiniǎn), 驱毂振缨 (qūgǔzhènyīng)。 世禄侈富 (shìlùchǐfù), 车驾肥轻 (chējiàféiqīng)。 策功茂实 (cègōngmàoshí), 勒碑刻铭 (lèbēikèmíng)。 盘溪伊尹 (pánxīyīyǐn), 佐时阿衡 (zuǒshíēhéng)。 奄宅曲阜 (yǎnzháiqūfù), 微旦孰营 (wēidànshúyíng)。 桓公匡合 (huángōngkuānghé),济弱扶倾 (jìruòfúqīng)。
绮回汉惠 (qǐhuíhànhuì), 说感武丁 (yuègǎnwǔdīng)。 俊义密勿 (jùnyìmìwù), 多士实宁 (duōshìshíníng)。 晋楚更霸 (jìnchǔgēngbà), 赵魏困横 (zhàowèikùnhéng)。 假途灭虢 (jiǎtúmièguó), 践土会盟 (jiàntǔhuìméng)。 何遵约法 (hézūnyuēfǎ), 韩弊烦刑 (hánbìfánxíng) 。 起翦颇牧 (qǐjiǎnpōmù), 用军最精 (yòngjūnzuìjīng)。 宣威沙漠 (xuānwēishāmò), 驰誉丹青 (chíyùdānqīng)。 九州禹迹 (jiǔzhōuyǔjì), 百郡秦并 (bǎijùnqínbìng)。 岳宗泰岱 (yuèzōngtàidài), 禅主云亭 (chánzhǔyúntíng)。 雁门紫塞 (yànménzǐsài), 鸡田赤诚 (jītiánchìchéng)。 昆池碣石 (kūnchíjiéshí), 钜野洞庭 (jùyědòngtíng)。
旷远绵邈 (kuàngyuǎnmiánmiǎo),岩岫杳冥 (yánxiùyǎomíng)。 治本于农 (zhìběnyúnóng), 务兹稼穑 (wùzījiàsè)。
俶载南亩 (chùzàinánmǔ), 我艺黍稷 (wǒyìshǔjì)。
税熟贡新 (shuìshúgòngxīn), 劝赏黜陟 (quànshǎngchùzhì)。 孟轲敦素 (mèngkēdūnsù), 史鱼秉直 (shǐyúbǐngzhí)。
庶几中庸 (shùjīzhōngyōng), 劳谦谨敕 (láoqiānjǐnchì)。 聆音察理 (língyīnchálǐ), 鉴貌辨色 (jiànmàobiànsè)。 贻厥嘉猷 (yíjuéjiāyóu), 勉其祗植 (miǎnqízhīzhí)。 省躬讥诫 (xǐnggōngjījiè), 宠增抗极 (chǒngzēngkàngjí)。 殆辱近耻 (dàirǔjìnchǐ), 林皋幸即 (língāoxìngjí) 。 两疏见机 (liǎngshūjiànjī), 解组谁逼 (jièzǔshuíbī)。 索居闲处 (suǒjūxiánchù), 沉默寂寥 (chénmòjìli áo) 。
求古寻论 (qiúgǔxúnlùn), 散虑逍遥 (sǎnlǜxiāoyáo)。 欣奏累遣 (xīnzòulěiqiǎn), 戚谢欢招 (qīxièhuānzhāo)。 渠荷的历 (qúhédìlì) ,
园莽抽条 (yuánmǎngchōutiáo)。 枇杷晚翠 (pípáwǎncuì), 梧桐蚤凋 (wútóngzǎodiāo)。 陈根委翳 (chéngēnwěiyì), 落叶飘摇 (luòyèpiāoyáo)。 游鹍独运 (yïukūndúyùn), 凌摩绛霄 (língmójiàngxiāo)。 耽读玩市 (dāndúwánshì), 寓目囊箱 (yùmùnángxiāng)。 易輶攸畏 (yìyóuyōuwèi), 属耳垣墙 (shǔěryuánqiáng)。 具膳餐饭 (jùshàncānfàn), 适口充肠 (shìkǒuchōngcháng)。 饱饫烹宰 (bǎoyùpēngzǎi), 饥厌糟糠 (jīyànzāokāng)。 亲戚故旧 (qīnqìgùjiù), 老少异粮 (lǎoshàoyìliáng)。 妾御绩纺 (qièyùjìfǎng), 侍巾帷房 (shìjīnwéifáng)。 纨扇圆絜 (wánshànyuánjié), 银烛炜煌 (yínzhúwěihuáng)。 昼眠夕寐 (zhòumiánxīmèi), 蓝笋象床 (lánsǔnxiàngchuáng)。 弦歌酒宴 (xiángējiǔyàn), 接杯举殇 (jiébēijǔshāng)。 矫手顿足 (jiǎoshǒudùnzú), 悦豫且康 (yuèyùqiěkāng)。 嫡后嗣续 (díhòusìxù), 祭祀烝尝 (jìsìzhēngcháng)。 稽颡再拜 (qǐsǎngzàibài), 悚惧恐惶 (sǒngjùkǒnghuáng)。 笺牒简要 (jiāndiéjiǎnyào), 顾答审详 (gùdáshěnxiáng)。 骸垢想浴 (hàigòuxiǎngyù), 执热愿凉 (zhírèyuànliáng)。 驴骡犊特 (lǘluódútè),
骇跃超骧 (hàiyuèchāoxiāng)。 诛斩贼盗 (zhūzhǎnzéidào), 捕获叛亡 (bǔhuòpànwáng)。 布射僚丸 (bùshèliáowán), 嵇琴阮箫 (jīqínruǎnxiào) 。
恬笔伦纸 (tiánbǐlúnzhǐ), 钧巧任钓 (jūnqiǎorèndiào)。 释纷利俗 (shìfēnlìsú), 并皆佳妙 (bìngjiējiāmiào)。 毛施淑姿 (máoshīshūzī), 工颦妍笑 (gōngpínyánxiào)。 年矢每催 (niánshǐměicuī), 曦晖朗曜 (xīhuīlǎngyào)。 璇玑悬斡 (xuánjīxuánwò), 晦魄环照 (huìpòhuánzhào)。 指薪修祜 (zhǐxīnxiūhù), 永绥吉劭 (yǒngsuíjíshào)。 矩步引领 (jùbùyǐnlǐng), 俯仰廊庙 (fǔyǎnglángmiào)。 束带矜庄 (shùdàijīnzhuāng), 徘徊瞻眺 (páihuáizhāntiào)。 孤陋寡闻 (gūlòuguǎwén), 愚蒙等诮 (yúméngděngqiào)。谓语助者(w âiy ǔzh ǔzh ě) 焉哉乎也(y ānz āih ūy ě)